Yüzölçümü : 92.600 km2

Nüfusu : 198.100

Başkenti : Gorno-Altaysk

Rusya'ya bağlı bir cumhuriyet olan Altay Eli, güneybatı Sibirya'da, Altay-Sayan Dağları ve Ob, Abakan, Yenisey nehirlerinin kaynak ve havzarına yayılmış bir ülkedir. Güneyde Moğolistan ve Çin'le çevrilidir. İklimi çok sert olup kışları soğuk ve az kar yağan ; yazları sıcak ve yağmursuz geçen bir bölgedir. Bu yüzden tarım gelişmemiştir. Arazinin üçte biri ormanlarla kaplıdır. ülkeyi kapsayan Altay Dağları'nın yüksekliği 4.000 m'dir ve buzlarla kaplıdır. 7.000'e yakın göl bulunan Altay'da en büyük göl Telstkoye (altın ) gölüdür.

Altay Türkleri küçük kabileler halinde teşkilatlanmışlardır. Bu kabilelerden Tubalar, Türkleşmiş Samoyedlerden meydana gelir, şeklen Ortodoksturlar, fakat Şamanist inançlara bağlıdırlar. Kumandinler'in bir kısmı Ruslaşmıştır, tamamına yakını ise yerleşik hayata geçmiştir. Ku Kişiler veya Lebedler adıyla anılanlar, Türkleşmiş Samoyedler'dir ve iki kol halinde yaşarlar. Telengitler Şamanizmi, Ortodoksluğu ve Lamayizmi kabul etmişler ve Moğollardan etkilenmişlerdir. Teleütler, Ruslar'dan fazlaca etkilenmiş Kuznetsk'te yaşayan bir boydur. Telengitler'in ve Kumandinler'in bir kısmı Müslüman, fakat çoğunluğu Hıristiyan'dır. Teleütler'in ise çoğunluğu Sünni Müslüman'dır. Görüldüğü gibi Altay Türkleri'nin çok zengin ve renkli bir dini durumları ve oymak-kabile yapıları vardır. Bazı kabileler Kırgız, Kıpçak, Nayman gibi boyların adını taşımaktadır. Tölös kabilesinin adı ise Orhun Yazıtları'nda geçmektedir. Altay Türkleri, eski aile teşkilatı yönünden 24 soya ayrılırlar. Soy kardeşleri kendi aralarında evlenmezler. Eskiden çobanlık ve göçebelikle uğraşırken, bu gün yerleşmişler ve tarımla uğraşmaya başlamışlardır.

1756 yılında Kalmuk Hanlığı, Çin tarafından yıkıldıktan sonra, Altay beyleri Ruslara sığındı. Böylece Altay bölgesine Rus akını başladı. 1855 yılında çıkarılan bir kararnameyle Rus göçmenlerin istedikleri yerlere yerleşmelerine izin verildi. Bu sıralarda Rus din adamları Altaylıları Ortodokslaştırmaya başladılar. Önce yurtlarının ellerinden alınması, sonra dinlerine ve kültürlerine müdahale edilmesi, Şamanist Altay Türkleri'ni kurtarıcı aramaya itti. Bu sıralarda orta halli bir Altaylı olan Çet Çelpanov, kurban kesmeyi, Ruslarla dost olmayı reddeden, kamları şeytana tapanlar olarak niteleyen Ak Yang dediği Burhancılık inancını yaymaya başladı. Bu din; Şamanizm, Budizm karışımı bir inanç sistemiydi. 1904 yılının Temmuzunda bir ayin esnasında Çet Çelpanov ve taraftarları tutuklandı.

Halkı Ruslaştırmaya karşı diri tutan diğer bir önemli unsur da zengin destan kültürüdür.


NüFUS

Cumhuriyetin nüfusu 198.100 olup, halkın % 73.8'i kırsal alanda, % 26.2'si şehirlerde yaşamaktadır. 70 yıllık Sovyet sistemi boyunca buraya sürgün edilmiş 38 çeşitli halk bulunmaktadır. Nüfusun % 60'ını Ruslar % 31'ini Altay Türkleri % 5.6'sını Kazak Türkleri oluşturmaktadır.

EKONOMİ

Altay"da altın ve civa çıkarılmakla birlikte ekonominin temeli tarımdır. Vadilerde yulaf, tahıl ve sebze yetiştirilir. Dağlarda ve vadilerdeki çayırlarda ise sığır, koyun, keçi,at ve yak öküzü besiciliği ağırlıktadır. ülkede kürk avcılığı ve arıcılık yaygındır. Ren geyiği besiciliği yapanlar da vardır. Bunun yanısıra balık da avlanmaktadır. Sanayiye gelince makine yapımı, metalürji, gıda, tekstil sanayisinin önemli olduğu görülür. Kereste ve diğer orman ürünleri de oldukça önemlidir.


EĞİTİM

ülkede 192 ortaokul, 3 teknikum ve 1 üniversite bulunmaktadır. Altay Türkçesi ile yılda 37 kitap , 1 gazete ve 2 dergi yayınlanmaktadır. Ortaokullarda 35 bin, teknikumlarda 43 bin, ülkenin tek üniversitesinde ise 2600 öğrenci öğrenim görmektedir.