BAĞIMSIZLIĞIN VE TARAFSIZLIĞIN KURUCUSU

SAPARMURAT ATAYEVİÇ NİYAZOV

TÜRKMENBASI  

Bağımsız ve Tarafsız Türkmenistan’ın kurucusu ve ilk başkanı S.A.Niyazov’dur.

19 Şubat 1940 yılında Aşkabat’ta Atamurat Niyazov’un ailesinde doğmuştur. Küçük yaşta yetim kalır. Çünkü babası 2. Dünya savaşına gitmiş, Kafkaslar için yapılan savaşların birinde düşmanlara yakalanarak 1942 yılında şehit olmuştur. Annesi Gurbansultan Niyazova, halk içinde tanınan, meşhur halıcıdır. Kocası savaşa gittiğinde üç küçük çocuğu olmasına rağmen, çalışarak savaşa gidenlere büyük yardımlar yapıyormuş. O devirde onunla birlikte çalışan kadınların söylemesine göre Gurbansultan Niyazova çok insan sever bir kadınmış. Küçük Saparmurat annesiyle de fazla beraber olamadı. Çünkü annesi Gurbansultan Niyazova (35 yaşında) ve kardeşleri Muhammetmurat (10 yaşında) ve Niyazmurat (6 yaşında) 1948’de Aşkabat’taki korkunç depremde vefat ettiler. Bununla ilgili S.A. Niyazov bir şiir yazarak üzüntü ve duygularını şöyle dile getiriyor:

Giden geri gelmez mi

Savaş beter mi, yer beter,        Durup giden cenk diye,           En büyüğümüz Niyazmurat,                       

Biri birinden hatar.                   Bir can-u-bir ten diye,             Körpe Muhammetmurat,                      

Hasreti alem tutar,                   Dönüp gelir ben diye,              İkisi de bîmurat,

Giden geri gelmez mi?              Giden babam gelmez mi?        Gitti geri gelmez mi?

Ümit var mı cesette,                 Abi, abisini isterdi,

Hayret sen seyrette,                 Onlar tam iki idi,

Gafil kalmış bu dertte,              Şimdi bakmaz bu yana,

Annem geri gelmez mi?            Abim geri gelmez mi?

Ailenin üzerine çöken evin altından Allah’ın inayetiyle 8 yaşındaki Saparmurat sağ çıkar. Dedesi Kurbanmurat Aşkabat’a gelip, Saparmurat’ı kendi yanına alarak, Kıpçak köyüne götürür. S. Niyazov birkaç yıl Kıpçak’ta kalır. Pazarlarda sebze, meyve, süt, vb. satar. Böylece çocukluktan çalışmayı öğrenerek hayatın şartlarını öğrenir. Zahmetsiz hayatın olmayacağını küçük yaşta iken anlar. Ağır çocukluk yılları, kaderin tattırdığı darbeler Saparmurat’ın gönlündeki eğitim ve öğretim alma hevesini söndüremez. Bu hevesle köy okuluna başlar. Orada ona anne terbiyesini komşusu Doyduk ece verir. O şehirde okumak istemektedir. Bu gaye ile Aşkabat’taki 20. mektepte yatılı okumaya başlar. Başarıyla mezun olduktan sonra 1959’da Jeoloji Araştırma İşleri ve Harb İşleri Birleşiğinin Türkmenistan’daki Komite’sinin yönetmeni olarak çalırı.

Daha sonra 1963 yılında S. Niyazov SSCB’nin Leningrad’daki (şimdiki San-Petersburg) Politeknik Enstitü’sünde okumaya başladı. Bütün dersleri mükemmeldi. 1967 yılında Elektrik Mühendisi diplomasını aldı. Türkmenistan’a dönerek Büzmeyin GRES’inde (Hidro Elektrik Santrali) Elektrik Mühendisi olarak çalıştı.

Tabii yeteneği ve zahmet severliği, kendi işini iyi bilmesiyle iyi yönetici ve yetenekli başkan şeklinde tanındı. Orada yöneticilik kabiliyetini gösterdi ve 1970-80 yılları arası Türkmenistan’ın en yüksek siyasi organı olan Komunistler (Bolşevikler) Parti’sine seçildi. Devlet’in sosyal, iktisat ve sanayisini iyileştirmek için çok çaba gösterdi. Onu inşaatlarda, fabrikalarda, Karakum kanalının yapımında, vb. yerlerde sık-sık görebilirdiniz. O işçilerle, çiftçilerle toplantılar yapıyor ve onların problemlerini dinliyordu. Onun her bir iş günü 14-16 saata kadar uzuyordu.

Devleti yönetmede, strateji kurma, çabuk kararlar alma, halkla iyi ilişkiler kurma, iyi idare etme kabiliyetleri S. Niyazov’un kariyerini çabuk yükseltti. 1980 yılında Aşkabat’ın Şehir Komite’sinin Birinci Sekreteri (şehir hakimi) Vazifesine kadar yükseltti. Yeni lidere şehirdeki uzun zamanlardan beri çözümünü bekleyen problemler devredilmişti. Şehrin halkına evler yetmiyordu. Evler, okullar, hastahaneler v.s. kurulmalıydı. Su ve gaz boruları eskiydi. Elektrik enerjisi yetmiyordu,……. vs. O, problemleri bir bir çözmeye başladı. O Aşkabat’ın Hakimi olduğu zaman Aşkabat’lılar için yararlı işler yapıyordu. Mesela: Şehrin doğusunda “Mir” diye adlandırılan 9-12 katlardan ibaret büyük ve güzel toplu konutlar kurdurdu. Bu toplu konutlara ilave binalar hala kurulmaya devam ediyor. S. Niyazov yaptığı işlerle SSCB’nin yüksek makamdaki insanları tarafından tanındı ve ona “Halkın Dostu” diye madalya verildi. Sonra Bakanlar Kurulu’nun başkanlığına seçildi.

1984-85 yılları arasında ‘‘Türkmenistan’ın Merkezi Komitesi’nin’’ Birinci Sekreterliğine (başkanlığına) seçildi. Bundan sonra Türkmenistan’da büyük değişiklikler başladı. Kolhozların (köylerin) başlarına çiftçileri tayin etti.

1985 yılında Türkmenistan Hükümeti’nin başkanı olarak görev aldı. S. Niyazov’un bir politikacı olarak kariyeri SSCB’nin Komunistler (Bolşevikler) Parti’sinin Polit Büro üyesi iken yükseldi. Çok büyük tecrübeler kazandı.

1990 yılının ocak ayında Türkmenistan SSR’in Yüksek Meclisinde, meclis başkanlığına seçildi. Seçimden sonra yaptığı kısa ama net konuşmasında Türkmenistan’ın meşrutiyetinin ve bağımsızlığının ilan edilmesi gerektiği hakkında bilgiler verdi.

1990 yılının 27 Ekim’inde yapılan seçimlerde Türkmenistan’ın ilk Devlet Başkanı oldu. Ona seçmenlerin %99,5’i oy verdi.

SSCB’nin yıkılacağını anlayan cumhuriyetler kendi bağımsızlığı için mücadeleye başladılar. Çeçenistan’a bütün SSCB’de yaşayan Çeçenler toplanmaya başladılar ve silah satın almaya başladılar; Estonya, Litvanya, Baltık Cumhuriyetleri, Rus alfabesini ve dilini yasaklayarak kendi dillerini kullanmaya başladılar. Estonya’nın Komunist Parti’sinin Birinci Sekreteri, M.Gorbaçov’a mektup Estonca yazmış ve M.Gorbaçov onu tercüme etmek zorunda kalmıştı. Ama SSCB onların hepsini tanklarla susturmuştu. Bu sebeple SSCB’nin bütün cumhuriyetlerinde bağımsızlık savaşları, başladı. O sırada S. Niyazov Türkmenistan SSR’in Yüksek Meclis başkanlığına seçildi ve bütün Türkmenlere tarafsızlık politikasını uygulamayı tavsiye etti.

1991 yılının 27 Ekim’inde referandum sonucunda Türkmenistan Bağımsız Devlet ilan edildi. Türkmen Devletinin tarih sahnesine çıkması bütün dünya Türkmenleri için iyi bir haber oldu. Büyük Selçuklu Devlet’inden sonra (Osmanlı Devleti hariç) 700 sene Türkmenler kendi devletini kuramamışlardı. Bağımsız Türkmenistan’ın ilk Devlet Başkanı S. Niyazov yeni devleti kurmuştu. Onu birçok problem bekliyordu. Yeni yasama, yürütme, yargı organları oluşturmak, milli parayı (Manatı) çıkarmak gibi zorluklardı. Türkmenistan yazarlarının toplantısında S. Niyazov Dünya Türkmenlerinin vekillerine Aşkabat’ta toplanmayı teklif etti ve bu teklif kabul edildi. Böylece S. Niyazov’un teklifiyle 18 Mayıs 1991 yılında Aşkabat’ta “Dünya Türkmen’lerinin Gumanitar Birleşiğini” (Dünya Türkmenleri Kurumu) oluşturmak gayesiyle konferans oldu. Bu konferansa İran, Afganistan, Suriye, Türkiye, İsveç, İsviçre, Almanya, İngiltere, Rusya, Özbekistan, v.b. devletlerde yaşayan Türkmenlerin vekilleri katıldılar. Bu konferansta “Dünya Türkmenlerinin Gumanitar Birleşiği” oluşturuldu ve başbakanlığına S. Niyazov seçildi.

Türkmenistan’ın dış politikasını oluşturmak da kolay iş değildi. Çok az nüfuslu, ama büyük alana sahip, yeraltı zennlikleri çok olan Türkmenistan daima dünyanın büyük devletlerinin ilgisini çekmişti.

S. Niyazov 1991 yılının 13 Aralığında Bağımsız Devletler Topluluğunun toplantısının Aşkabat’ta olmasını teklif etti ve bunu gerçekleştirdi.

1992 yılının 14 Aralığında S. Niyazov Halk Maslahat’ında Türkmenistan’da Bağımsız, Demokratik, Hukuk devletini oluşturmak için “10 yıl abadancılık” programı kabul etti.

S. Niyazov’un başkanlığında oluşturulan Türkmenistan’ın dış politika doktrini şöyledir: Dışa açıklık, eşitlik, iyi komşuluk, tarafsızlık.

“10 yıl abadançılık” programını hayata geçirmek için S. Niyazov halkı “Milli Galkınış” (Milli Kalkınma) programına uymaya davet etti. Onun bu daveti tüm Türkmenistan halkı tarafından kabul edildi.

1992 yılının 2 Martında Türkmenistan Birleşmiş Milletler’in üyesi oldu. Dünyanın birçok devletlerinde Türkmenistan’ın büyük elçilikleri açıldı. Türmenistan önceki SSCB’nin toprağında bağımsız olduğu için Bağımsız Devletler Birleşiği’nin üyesi oldu.

1992 yılının Aralık ayında yapılan 2. konferansta “Delegeler Birleşiğinin” başkanlığına S. Niyazov seçildi ve ona Dünya Türkmen’lerinin başı “Türkmenbaşı” ismi verildi. S. Niyazov’un yeni “Türkmenbaşı” ismini Meclis 1993 yılının 1 Ekim’inde tasdik etti.

1993 yılının 3 Mayıs’ında S. Niyazov “Taze Bilim Siyaseti”ni ilan etti. Onun esas gayesi bu siyaseti halkın milli ruhuna, medeniyetine, anayasanın taleplerine uymasıdır. S.Niyazov Bağımsız Devletin Milli Ordusu’nu oluşturmakta ve devletin askeri doktrinini hazırlamakla çok işler yaptı. Bu siyasete göre Türkmenistan’ın savunma kuvveti, devleti korumaya yeterli olmalıydı. Ordu komutanı Saparmurat Türkmenbaşı Türkmenistan’ın askeri birlikleri’nin başıdır ve Savunma Meclisinin de başkanıdır.

1993’ün Kasım’ında Türkmenistan kendi parasını (Manatı) bastırdı. Türkmenistan’ın milli parasının bastırılması onun maliye siyasetinin sonucudur. Türkmenistan’ın milli parasının 10 Manat ve ondan yüksek paralarda, Türkmenistan’ın Devlet Başkanı S. Niyazov’un resmi vardır. Devlet Başkanı’nın resminin paraya Türkmenistan’ın “Yaşulular Maslahatı”nın teklifi ile, Türkmenistan’ın “Halk Maslahatı” kararı ile koyuldu. S. Niyazov Türkmen halkının lideridir, gururudur. Bundan dolayı Türkmenistan’ın parasında Saparmurat Türkmenbaşı’nın resminin olması, halkın ona olan gururunu, inancını, saygısını anlatır diye karar alındı.

1994 yılının 18 Aralığında Türkmenistan’ın Devlet Başkanı S.Niyazov’un teklifi ve yardımı ile “Milli Kalkınış” hareketinin ilk toplantısı yapıldu. Bu toplantı “10 yıl

Abadançılık” devlet proğramını hayata geçirmekte çok faydalı oldu. “Milli Kalkınış” hareketinin toplantısı kabul edilen kararnameleri gerçekleştirmek için “Milli Meclisi” görevlendirdi. Bu meclis S. Niyazov’u “Milli Meclis” başkanı olarak seçti. S. Türkmenbaşı Türkmen halkının medeniyetini, edebiyatını iyileştirmek için birçok mühim kararları kabul etti. Kurban, Nevruz, Halı, At, Kavun, Su, Bağımsızlık vb. bayramları her sene kutlanıyor. Saparmurat Türkmenbaşı’nın yardımı ile Türkmen halkının tarihi yeniden öğreniliyor ve yazılıyor.

S. Türkmenbaşı ülkesinde yazı reformunu hayata geçirdi. O reform ile Türkmenistan’da “Taze Türkmen Alfabesi” (Yeni Alfabe) kullanılmaya başlandı.

S. Türkmenbaşı Politika ilmini zenginleştirdiği için Siyaset İlimler’inin Doktoru ünvanı verildi. Onun yazdığı ilmi kitaplar (“Ağzıbirlik, Asudalık, Cebislik” ) Aşkabat’ta baskıya çıktı. S.Türkmenbaşı Türkmenistan’ın İlimler Akedemisinin, Türkiye’nin İstanbul Üniversitesinin, kendisinin okuduğu San-Petersburg Politeknik Enstitüsünün, Türkmenistan Devlet Üniversitesinin ve birçok üniversitenin fahri profesörüdür. Dünya barışına katkılarından dolayı 1999 yılında Uluslararası Türkmen-

Türk Üniversitesi Uluslararası ilişkiler dalında Fahri Profesörlük unvanını aldı.

Türkmenistan’a bağımsızlığı kazandırdığı için Türkmenistan’ın “Halk Maslahatı” ona “Türkmenistan’ın Kahramanı” diye ad ve “Altın Ay” madalyasını verdi.

S.Türkmenbaşı’nın Türkmenistan’ın gençleri üzerindeki etkisi çok büyüktür. Çünkü Türkmenistan’ın her bir genci XX yüzyılın büyük lideri Saparmurat Türkmenbaşına uymak istiyorlar.

Türkmenistan Cumhurbaşkanı Saparmurat Türkmenbaşı, Türkmen neslinin milli ruhta; ‘‘Oğuz Ruhunda’’ yetişmesi için, ‘‘Ruhname’’ adlı milli eseri ve prensipleri, Altın Asır 21. yüzyılda hayata geçirerek Türkmenistan Devleti’nin kendi milli değerlerine göre politikalar izlemesini amaçlamaktadır. Türkmenbaşı, Türkmenistan’ın süratle kalkınması için gösterdiği üstün çabaların sonucunda, Türkmen Halkının en yüksek organı olan Aksakallılar Meclisi (Yaşulular Maslahatı) tarafından 3000 delegenin oybirliğiyle ‘‘Hayatboyu Cumhurbaşkanı’’ seçilmiştir.

<v:imagedata o:href="http://visit.geocities.com/visit.gif?&r=http%3A//www.geocities.com/ercanhocaoglu/trkmbasi.html&b=Microsoft%20Internet%20Explorer%204.0%20%28compatible%3B%20MSIE%206.0%3B%20Windows%20NT%205.1%29&s=1024x768&o=Win32&c=32&j=true&v=1.2" src="file:///C:DOCUME~1intikamLOCALS~1Tempmsohtml1